Nagroda Młodzieżowych Klubów Historycznych po raz ósmy!
Decyzją piętnastu Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego z całej Polski w 2023 roku Ołówek Moczarskiego otrzymała Marta Grzywacz za książkę Blizny. Prawdziwa historia "królików" z Ravensbruck Wydawnictwa WAB.
Blizny. Prawdziwa historia "królików" z Ravensbrück to rzecz o nazistowskim okrucieństwie, sile przetrwania i odwadze kobiet - młodych polskich działaczek ruchu oporu, poddanych wyniszczającym eksperymentom pseudomedycznym w obozie koncentracyjnym nad jeziorem Schwedt.
(...)W zderzeniu z okrucieństwem i nieznośną rzeczywistością, przebija się niesamowita solidarność, empatia i wola walki więźniarek. Młodsze z nich proszą byłe nauczycielki o tajne nauczanie pomimo głodu, zmęczenia i chorób. Kobiety wstawiają się za “królikami” i opiekują się sobą nawzajem jak tylko mogą. Tylko dzięki temu doszło do cudu - część z nich przetrwała. Kiedy rozpoczyna się proces likwidacji dowodów zbrodni niemieckich (zbliża się koniec wojny), cały obóz solidarnie buntuje się i skutecznie kryje “króliki” przed egzekucjami.
Opowieść spisana przez Martę Grzywacz jest brutalnie szczegółowa i pozostaje w pamięci czytelnika na długo (…) Na pewno nie można jej nazwać przyjemną lekturą, ale temat, którego dotyczy jest niezwykle istotny, a forma przekazu niewyobrażalnie przejmująca. Nie tylko nie daje odpowiedzi, na dręczące nas pytanie: jak do tego mogło dojść, ale stawia wiele innych i zmusza do refleksji.
fragment recenzji: Olga Kosowska LXIV LO im. S. I. Witkiewicza w Warszawie
Autorka spotkała się z młodzieżą w Domu Spotkań z Historią, opowiedziała o pracy nad książką i specyfice gatunku jakim jest reportaż historyczny. Na gali wręczenia Nagród Historycznych m. st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego w Bibliotece Narodowej Marta Grzywacz odebrała Ołówek Moczarskiego z rąk uczniów zrzeszonych w Klubach.
fot. Mateusz Grochocki, DSH
Młodzieżowe Kluby Historyczne im. Kazimierza Moczarskiego
Młodzieżowe Kluby Historyczne im. Kazimierza Moczarskiego stymulują modę na czytanie książek historycznych wśród uczniów szkół średnich.
W salach Domu Spotkań z Historią i Fundacji im. Stefana Batorego w Warszawie pełnych młodych ludzi - uczniów z kilkunastu szkół z małych i dużych miast w Polsce – po raz kolejny zapanuje atmosfera ekscytacji towarzyszącej intelektualnemu wyzwaniu. Członkowie Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego wybiorą swojego laureata spośród 10 kandydatów typowanych wcześniej przez jury „dużej” Nagrody Moczarskiego. Już po raz kolejny - w 2019 po raz czwarty – wręczyliśmy Nagrodę Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego. Czy wybór Klubów będzie zgodny z jury "dużej" Nagrody Moczarskiego? Możliwe, ale trzeba będzie spierać się na wcześniej przygotowane przez szkolny klub argumenty na forum.
Zjazd Klubów w Warszawie jest finałem trwającej ponad dwa miesiące pracy nauczyciela opiekującego się Klubem oraz uczniów. Dziesięć najnowszych książek historycznych, które członkowie Klubów czytają, to spektrum tematów rocznicowych, kolejnych tytułów z serii, debiutów i prac naukowych. Są książki łatwe i trudne. W każdym klubie trwają rozmowy, uczniowie recenzują i oceniają, nauczyciel wybiera fragmenty książek przydatne do lekcji. Wszystko to, aby stymulować modę na czytanie książek historycznych.
Rozmowy rówieśników w Młodzieżowych Klubach Historycznych, zarówno w szkole, jak i na spotkaniu w Warszawie, ich opinie i wnioski z poprzednich lat pokazują, że historię w szkole można oswoić.
W Klubach robimy to, na co nie ma czasu na lekcji historii lub języka polskiego. Na temat Grzegorza Przemyka, Ireny Sendlerowej czy Ludwika i Hanny Hirszfeldów nauczyciel goniący z realizacją programu może wspomnieć na lekcjach często jednym zdaniem. Między innymi dzięki nagrodzie Klubów w 2017 r., jednej z wielu nagród, którą zdobył Cezary Łazarewicz za książkę „Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka”, historia tego rówieśnika Klubowiczów ponownie nabrała znaczenia dla młodego pokolenia czytelników. Tak samo laureatka Nagrody MKH w 2018 roku, bohaterka książki Anny Bikont "Sendlerowa. W ukryciu" zdobyła serca i uznanie młodzieży. A książka Urszuli Glensk "Hirszfeldowie. Zrozumieć krew", nagrodzona przez młodzież w 2019 roku, wzbudziła zainteresowanie opowieścią o pracy i dążeniach pary niezwykłych naukowców na przestrzeni dwóch wojen, czasach Holokaustu i stalinizmu, dobrobytu i getta, kariery i dyskryminacji.
Klubowe spotkania młodzieży z najnowszymi książkami historycznymi pozwalają obalać mity, zdejmować bohaterów z pomnikowych cokołów, eksponować zapomniane tematy i upamiętniać anonimowe postaci. Jednym zdaniem: włączać młodych ludzi w tworzenie historii. Kluby przydają się także nauczycielom jako inspiracja do dalszej pracy, możliwość spotkania się z autorami książek i wymiany doświadczeń z innymi nauczycielami.
Klubowicze wręczają od 2016 roku swoją nagrodę podczas uroczystej gali Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego w Warszawie. Jest nią "Ołówek", statuetka pasująca do "Temperówki Kazimierza Moczarskiego".
>>> Regulamin Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego
O spotkaniu Młodzieżowych Klubów Historycznych:
Suwałki: zst.suwalki.pl
Police: zspolice.pl
Radom: kochanowski.iq.pl
Strzelin: youtube.com
Zawadzki: zspzawadzkie.wodip.opole.pl
Warszawa: hoffmanowa.pl
civitas.edu.pl
Nagroda Młodzieżowych Klubów Historycznych
2022
Laureatką Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego w 2022 roku została Katarzyna Surmiak-Domańska za książę pt. "Czystka" wydaną przez Wydawnictwo Czarne.
„Czystka" to pisana z reporterską wnikliwością rodzinna saga, śledztwo genealogiczne prowadzone z dystansem niepozbawionym czułości, badanie historii rodziny na podstawie skrawków i analogii. Z zachowanych listów, zamazanych wspomnień, ale także przemilczeń i niedopowiedzeń wyłania się stopniowo obraz wiejskiego życia na Kresach – od pozornej idylli przedwojennej wielokulturowości, przez grozę wojny i horror rzezi wołyńsko-galicyjskiej, po zagładę tamtego świata, wysiedlenia, zajmowanie domów po Niemcach i próby budowania wszystkiego od początku.
2021
3 grudnia 2021 roku młodzież z 11 szkół średnich, w tym trzech warszawskich, ogłosiła, że „Ołówek Kazimierza Moczarskiego” trafi do Karoliny Sulej za książkę Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady (Wydawnictwo Czerwone i Czarne).
„Jestem przeszczęśliwa, że to właśnie młodzi, którzy będą pisać własne książki, prowadzić własne badania i szukać własnych języków, docenili to, w jaki sposób opowiedziałam historię i herstorię obozów koncentracyjnych i zagłady – mówiła Karolina Sulej po otrzymaniu nagrody. „I że ten temat, choć tak trudny, znalazł do nich drogę i przemówił. Dzięki Wam wielkie. Ołówek stanie na zaszczytnym miejscu w moim domu. Jest piękny”.
Nagrodzona książka koncentruje się na temacie ubrań w obozach koncentracyjnych w czasie drugiej wojny światowej. „Więźniowie mówili, że nie są godni, by w ogóle cierpieć. Bo kto się będzie przejmował taką nieosobą odzianą w szmaty?" - mówiła w jednym z wywiadów Karolina Sulej. Rozmowy z ocalałymi i studiowanie archiwaliów pozwoliło dostrzec, że ubranie - jego rodzaj, krój, czystość - było dla więźniów narzędziem przeżycia i ocalenia własnej tożsamości. Ale obozy to nie tylko pasiaki, ale także esesmańskie mundury, które miały być emanacją siły i dominacji. Autorka nie poprzestała na doświadczeniu obozowym, lecz prześledziła dalsze losy ubrań: o ile pasiaki to wciąż tabu, mundury z trupią czaszką, pozbawione politycznego kontekstu, stały się erotycznym fetyszem, po który chętnie sięga popkultura.
2020
Zwycięzcą V edycji Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego został Grzegorz Gauden za książkę Lwów - kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918, Universitas 2019.
Doroczne spotkanie klubowiczów i wybory laureata Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego odbyły się w tym roku on line 11 grudnia 2020. Młodzież również spotkała się na platformie zoom z Grzegorzem Gaudenem, autorem wybranej przez młodzież książki laureatki.
Książka, która niedawno została przetłumaczona na ukraiński, jest opisem pogromu, którego na żydowskich mieszkańcach dopuścili się polscy sąsiedzi i żołnierze. W wyniku tragicznego zdarzenia zginęło co najmniej 70 osób, a kilkaset zostało rannych.
2019
Laureatką IV edycji Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego została Urszula Glensk za książkę Hirszfeldowie. Zrozumieć krew, Universitas, 2018.
Podczas czwartego, dorocznego, ogólnopolskiego Zjazdu Młodzieżowych Klubów Historycznych w Warszawie - 8-10 grudnia 2019 roku - młodzież z 12 Klubów MKH wybrała swoją książkę laureatkę 2019 „Hirszfeldowie. Zrozumieć krew” autorstwa Urszuli Glensk. Klubowicze podczas warsztatów edukacyjnych w siedzibie Fundacji Batorego w Warszawie m.in grali w grę edukacyjną „Moczarski w sześciu słowach”, przygotowaną przez grupę związanych z Fundacją absolwentów MKH, brali udział w zajęciach plastycznych gdzie tworzyli kolaże na podstawie fragmentów archiwalnych wydań „Kuriera Polskiego”, a także spotkali się z redaktorem Marianem Turskim w redakcji tygodnika „Polityka” oraz z pisarzem Józefem Henem w Domu Spotkań z Historią.
Na uroczystej gali w dniu 9 grudnia 2019 r. młodzież wręczyła Nagrodę Młodzieżowych Klubów Historycznych 2019 - statuetkę „Ołówek Kazimierza Moczarskiego”.
A następnego dnia po uroczystościach spotkali się z laureatkami: Nagrody Historycznej miasta stołecznego Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego – Olgą Linkiewicz, autorką książki „Lokalność i nacjonalizm. Społeczności wiejskie w Galicji Wschodniej w dwudziestoleciu międzywojennym” oraz z Urszulą Glensk laureatką Nagrody MKH im. Kazimierza Moczarskiego 2019 za książkę „Hirszfeldowie. Zrozumieć krew.”
>> List p. Urszuli Glensk do uczestników Młodzieżowych Klubów Historycznych (doc)
2018
W tym roku Nagrodę Młodzieżowych Klubów Historycznych otrzymała Anna Bikont za książkę Sendlerowa. W ukryciu Wydawnictwa Czarne.
Członkowie Młodzieżowych Klubów Historycznych już trzeci raz spotkali się w Warszawie, aby się poznać nawzajem, rozmawiać o książkach, uczestniczyć w spotkaniach z autorami, zwiedzić Warszawę i wybrać laureata klubowej Nagrody.
Członkowie Klubów wręczyli Nagrodę autorce na gali w Pałacu Rzeczypospolitej tuż przed ogłoszeniem werdyktu jury Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego za rok 2018.
W spotkaniu MKH w Warszawie w dniach 6-8 grudnia uczestniczyli uczniowie szkół z Radomia, Polic, Łodzi, Strzelina, Zawadzkiego, Suwałk, Darłowa, Krosna i Warszawy wraz z nauczycielami. Gospodarzem spotkania był Dom Spotkań z Historią. Pierwszego dnia wszyscy zagrali w grę edukacyjną „Moczarski w sześciu słowach”, przygotowaną przez absolwentów Klubów z 2016 roku: Mateusza Pawlikowskiego, Annę Adamczyk, Bartosza Saładyka i Wojciecha Mroza.
Następne dni to spotkania z: Pawłem Smoleńskim, autorem książki „Syrop z piołunu. Wygnani w akcji „Wisła” Wydawnictwa Czarne, Krzysztofem Potaczałą, autorem książki „To nie jest miejsce do życia. Stalinowskie wysiedlenia znad Bugu i z Bieszczadów” wydawnictwa Pruszyński i s-ka, oraz prof. Jerzym Kochanowskim, który napisał „Rewolucję międzypaździernikową. Polska 1956-57” wydaną przez Znak Horyzont. Na specjalne spotkanie w sobotę rano przybyła też nagrodzona przez młodzież Anna Bikont.
na ten tekst należy skopiować (z wcześniejszej części strony), wkleić i uzupełnić zdjęciami (po kliknięciu na galerię i przycisku "edytuj media" galerię
fot. Radek Zawadzki/DSH
2017
Laureatem II edycji Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego został Cezary Łazarewicz i jego książka Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka,Wydawnictwo Czarne 2016
Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych wybrali swego laureata z 10 nominacji Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego 2017.
Książkę laureatkę wybrała młodzież podczas II Zjazdu Klubów w Domu Spotkań z Historią w Warszawie w dniach 1 - 3 grudnia 2017 r.
Ogłoszenie werdyktu Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych im. Kazimierza Moczarskiego 2017 odbyło się 9 grudnia w Domu Spotkań z Historią w Warszawie z udziałem młodzieży, przedstawicieli Młodzieżowych Klubów Historycznych, autorów nominowanych książek i zaproszonych gości. Cezary Łazarewicz, zwycięzca Nagrody Klubów 2017 otrzymał dyplom i statuetkę: „Ołówek Kazimierza Moczarskiego”, autorstwa Jacka Kowalskiego z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Partnerem projektu jest Fundacja PZU.
Co roku młodzież ze wszystkich Młodzieżowych Klubów Historycznych im Kazimierza Moczarskiego spotyka się podczas Zjazdu Klubów w Warszawie, aby wybrać najlepszą w jej ocenie książkę historyczną spośród 10 nominacji do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego.
Oprócz wyboru laureata na najlepszą książkę historyczną 2016 roku w ocenie młodzieży ponadgimnazjalnej, program kolejnych dwóch dni zjazdu obejmował m.in. spotkania z autorami książek nominowanych w 2017 roku – Marcinem Napiórkowskim Powstanie umarłych. Historia pamięci 1944-2014 oraz Piotrem Lipińskim Cyrankiewicz Wieczny premier.
Maciej Gablankowski, dyrektor wydawniczy Znak Horyzont, poprowadził warsztat przybliżający pracę wydawcy książek historycznych, a Kamil Janicki, redaktor naczelny portalu TwojaHistoria.pl, opowiedział o pracy redaktora serwisu historycznego i specyfice pisania o historii w Internecie. Uczestnicy zjazdu odwiedzili także Muzeum Warszawy i Muzeum Powstania Warszawskiego.
Wszystkie spotkania odbyły się w warszawskim Domu Spotkań z Historią, który jest współorganizatorem projektu. W zjeździe wzięło udział ok. 70 uczestników – uczniów szkół ponadgimnazjalnych wraz z opiekunami, nauczycielami szkół biorących udział w projekcie z mniejszych i większych miast w Polsce.
Fundacja zapewniła każdemu Klubowi komplet dziesięciu książek nominowanych do Nagrody, dzięki czemu uczniowie mogli zapoznać się ze wszystkimi pozycjami, mieć do nich ciągły dostęp w trakcie pisania tekstów recenzenckich i później w szkolnej bibliotece.
>> Program II Zjazdu Młodzieżowych Klubów Historycznych (pdf)
>> Informacja prasowa II Zjazd MKH (pdf)
>> 2018 Regulamin Nagrody Młodzieżowych Klubów Historycznych (pdf)
na ten tekst należy skopiować (z wcześniejszej części strony), wkleić i uzupełnić zdjęciami (po kliknięciu na galerię i przycisku "edytuj media" galerię
fot. Ola Drutkowska
